<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; The Economist'e konuşan TCMB Başkanı Yardımcısı&nbsp;Cevdet Akçay, uygulanan sıkı para politikalarının TL'de reel değerlenmeye yol açabileceğini, rekabet avantajı elde etmek için TL'yi zayıflatmanın çıkmaz bir yol olduğunu ve TL'de zayıflamanın fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturabileceğini söyledi:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Aylık enflasyon sürdürülebilir bir şekilde düşüş eğilimine girene kadar sıkı para politikasını sürdüreceğiz, başka yolu yok.”</blockquote>

EXANTE

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mutlaka göz atın</h3>👀 Ne öğrendik?&nbsp;Yatırımcı travmasının ne olduğunu. Ekonomi ve finans bültenimiz Exante'de <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/yatirimin-travmatolojisi-soklarin-yatirimci-ustundeki-etkisi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">okuyabilirsiniz</a>.🛍️ Neye şaşırdık?&nbsp;Çalışanlara mesai saatleri dışında işverenden gelen aramalara cevap vermeme, e-postalara dönüş yapmama hakkı tanıyan ülkeler arasına Avustralya da katıldı. Bu hak başka hangi ülkelerde var ve Türkiye'deki son durum ne? İş dünyasına ve piyasalara yön veren raporları Pareto İçgörü'de <a href="https://aposto.com/s/tuik-genis-tanimli-issiz-sayisi-12-milyona-dayandi" rel="noopener noreferrer" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/avustralyada-calisanlara-mesai-disi-iletisimi-ret-hakki" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulabilirsiniz.</a>📱&nbsp;Son olarak:&nbsp;Aposto'nun <a fr-original-style="" href="https://link.apos.to/c/wy9OAfzaXqRC?c=KsydB8N4MrH0y4m-nK-4q&sub=5f69b965107c560007694bab&s=email" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank" title="">LinkedIn</a> ve <a fr-original-style="" href="https://link.apos.to/c/0pEGC38LwErj?c=KsydB8N4MrH0y4m-nK-4q&sub=5f69b965107c560007694bab&s=email" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank" title="">YouTube</a> hesabını takip etmeyi unutmayın!

Pareto FinTech

Atalet, TDK Güncel Türkçe Sözlük’te tembellik ve işsiz olma karşılıklarıyla tanımlanıyor. Fizikte bu kelimenin karşılığı hareketsizlik olarak kabul edilebilir. Enflasyonda atalet ise bir ekonomide enflasyon oranının belirli bir seviyeye yerleşmesi ve dirençli şekilde tutunması olarak özetlenebilir. Dezenflasyon sürecinde yakalanan ivmeyi doğrudan etkileyen bu kavram, uzun vadeli enflasyon beklentilerini doğrudan etkilediğinden politika yapıcılar tarafından hassasiyetle takip edilir.&nbsp;Enflasyonist dönemlerin, özellikle de ülkemizde de geçen yıl yaşadığımız gibi güçlü şoklarla yüksek seviyelerin ölçüldüğü periyotların ardından yerleşen “enflasyon kolay kolay düşmez” ya da “enflasyon yeniden yükselecektir” algısı atalet kavramının temelinde yatan en önemli tetikleyici olarak kabul edilebilir. Uzun vadeli beklentilerin yönlendirilmesini güçleştiren bu fenomen, para ya da maliye politikası araçlarının etki alanlarının büyük oranda dışında kalır.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Etkileri nelerdir?</h2>Enflasyonda atalet, özünde güçlü köklere ve yaşanmışlıklara dayanan, ekonomik unsurların hafızalarında kalıcı olarak yer bulan bir deneyim setidir. Bu güçlü ve büyük oranda köklenmiş algı, ekonomi yönetimlerinin enflasyonda kalıcı düşüş hedeflerinin yakalanamaması sonucunu doğurma potansiyelini yaratır.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diğer bir ifadeyle, ekonomik unsurların hafızasındakiler, fiyatlama davranışlarını mevcut beklentilere göre değil de amiyane tabirle “alışkanlıklara” göre şekillendirmesine yol açar. Bu durum da dezenflasyonu sağlamayı hedefleyen politikaların uzun vadeli etkilerini sınırlar.&nbsp;</li></ul>Ülkemizde, 2000’li yıllara kadar yaşanan uzun süreli enflasyonist dönem sebebiyle 2002 sonrasında yaşanan dezenflasyon sürecinde manşet enflasyonun %20’leri aşağı yönlü kıramamasının temel sebebi budur. İlerleyen yıllarda gösterilen çaba ile yıllık manşet enflasyonda tek haneleri görsek de bu dönemlerdeki gerçekleşmeler ekonomik unsurların hafızalarından tam olarak silinmemiş ve tek hanede kalıcılık yakalanması mümkün olamamıştır.&nbsp;Benzer bir durumu kronik enflasyon hastalığı bulunan Arjantin ve Venezuela ekonomilerinde de gözlemlemek mümkündür. Çok basit bir şekilde, Arjantin ekonomisi denildiğinde akla gelen ilk kavramın enflasyon olması ve insanların enflasyon baskısı yaşamayan bir Arjantin’i hayal etmekte güçlük çekmesi bu ataletin bir ürünüdür.&nbsp;Bu noktada, enflasyonda atalet kavramının tek yönlü bir kavram olmadığı notunu da düşmek faydalı olacaktır zira Japonya ekonomisi de deflasyon eşiğinde geçirdiği on yılların ardından aksi yönde güçlü bir atalet yaratmıştır.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bu etki nasıl çalışır?</h2>Enflasyonda ataletin nasıl çalıştığını anlamak için hayatlarımızdan basit örnekler kullanmak çok verimli olacaktır. Türkiye’de yerleşik bir bireyin genel satın alma davranışının (istisnalar dışında) “Şimdi ucuzken alayım, ilerleyen dönemde fiyatı artacak” tabanına oturduğu gerçeği ortadadır. Bu etki, enflasyonist trendin güçlendiği dönemlerde talebin erkene çekilmesi ve kısa vadeli enflasyon beklentilerini körüklemesi sonucunu doğurabileceği gibi (ki yakın geçmişimizde bu etkiyi deneyimledik), baskının görece hafiflediği dönemlerde de dahi varlığını korur.&nbsp;Daha somut bir örnek olarak, bugün ülkemizde otomobil almaya karar veren bir bireyin birkaç yıl sonra aldığı aracı aldığı fiyatın altında satmak gibi bir beklentisi olmadığı gerçeğini verebiliriz. Benzer durum ücretlendirme politikaları için de geçerlidir. Enflasyon tek haneye düşse dahi, çalışan beklentisinin tek haneli bir zam oranı olması bugün ülkemizde kolaylıkla mutabık kalınabilecek bir çalışan ve işveren davranışı değildir.&nbsp;Kısaca, ataletin varlığı bir ekonomideki hemen her fiyatlama davranışına etki eder. Kısa vadeli gelişme ve trendler, bu uzun vadeli beklentileri değiştirme kabiliyetine sahip değildir.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nasıl çözülür?</h2>Enflasyonda atalet, geniş bir bakış açısıyla “Enflasyon kaderdir” ifadesi ile özetlenebilir ancak bunu ön kabul olarak benimsemek yanlış olacaktır. Ekonomilerde kalıcı dönüşümler yaratmak mümkündür ve bu alanda yapısal bir kaderciliğin yeri yoktur.&nbsp;Başta da belirttiğim gibi enflasyonda ataletin kırılması sadece para ve maliye politikaları ile başarılabilecek bir görev değildir. Uzun vadeli beklentileri şekillendirmek için kısa vadeli trend değişimlerini yaratan politikalardan fazlasına ihtiyaç vardır.&nbsp;Ekonomik unsurların deneyimlerine dayanan güçlü beklentilerini değiştirmek için sağlıklı, şeffaf ve hesap verilebilir politikaların istikrarla uygulanması ön şarttır. Bunun yanında, enflasyonda ataleti doğuran yapısal sorunlarla yüzleşerek bu sorunlara kalıcı çözümler üretmek gerekir. Bu çözümler, yönetimlerin kısa vadeli kazanımlarından ziyade, toplam faydayı uzun vadede azami seviyeye çekmeye odaklanmalıdır.&nbsp;Ekonomi yönetiminin yanında siyasi otorite ve bileşenlerinin ekonomik unsurları ikna etme görevi bulunmaktadır. Ülke yönetimindeki aktörlerin eşgüdüm içinde ve birlikte girişecekleri bu hareket, kısa vadeli kazanımlarla birleşerek yavaş ama güçlü bir dönüşümü başlatacaktır. Ekonomik aktörlerin ön kabul olarak benimsedikleri beklentilerde üst üste (ve olumlu yönde) yanılması ataletteki direncin kırılmasını sağlayacaktır. Ülke genelinde uzun vadeli beklentilerin kalıcı olarak değişimi ise elde edilen bu kazanımların (ya da olumlu sürprizlerin) uç uca eklenmesinden ibarettir.

Dezenflasyon süreçlerinde daha sık duyduğumuz terimlerin başında "enflasyonda atalet" geliyor. 8 Ağustos tarihinde yapılan yılın üçüncü enflasyon raporu sunumunda başkan yardımcısı Dr. Cevdet Akçay tarafından da vurgulanan terim, önümüzdeki günlerde karşımıza çıkmaya devam edecek gibi görünüyor.

Enflasyonda atalet nedir, nasıl kırılır?

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası&nbsp;(TCMB) Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, Reuters’a verdiği demecinde faiz indiriminin gündemlerinde olmadığını söyleyerek, “Aylık enflasyonun ana eğiliminde kalıcı bir düşüş gözlenmeden ve yakından takip ettiğimiz diğer göstergeler de buna eşlik etmeden faiz indirimi gündeme gelmeyecek” ifadelerini kullandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">➕ Ayrıca: Akçay açıklamasında firmaların enflasyon beklentilerinin Merkez Bankası hedeflerine yakınsamasının önemini de vurgulayarak, "Firmaların fiyatlama ve bütçe süreçlerinde, Merkez Bankası'nın tahminleri ne kadar çok gösterge olarak kullanılırsa, enflasyon hedeflerimize ulaşmanın üretim ve istihdam üzerindeki maliyeti o kadar az olur" dedi.</li></ul><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Her ne kadar şu anda bir faiz indirim döngüsü değerlendirilmiyor olsa da, indirimler başladığı zaman para politikasındaki sıkı duruşun korunacağına dair kuşkuya yer bırakmayacak şekilde sinyal verilerek bu süreç yönetilecektir"</blockquote>

Cevdet Akçay ile ilgili hikayeler